एकै व्यक्तिले धेरै सहकारीबाट मनपरि ऋण लिने प्रवृत्ति मौलायो

श्रावण २३, २०७९
एकै व्यक्तिले धेरै सहकारीबाट मनपरि ऋण लिने प्रवृत्ति मौलायो

सहकारीमा एकीकृत सूचना प्रणालीको अभावमा एकै ब्यक्तिले विभिन्न सहकारीबाट जथाभावी ऋण लिने बेथिती छ । यसैलाई रोक्न सरकारले ५ वर्षअघि सहकारी ऐनमार्फत् एक सहकारीमा ऋण लिएर नतिर्ने व्यक्तिले अर्को सहकारीबाट ऋण लिन नपाउने व्यवस्था  गर्न सहकारी कर्जा सूचना केन्द्र स्थापनाको व्यवस्था गर्‍यो । तर, अहिलेसम्म यसका लागि कार्यविधीसम्म बनेको छैन । जसका कारण सहकारीबाट ऋण लिएर नतिर्ने प्रवृत्ति बढ्दा सहकारी मात्र नभई बचतकर्ता पनि समस्यामा पर्ने क्रम बढेको छ ।

सहकारीबाट रकम लिएर नतिर्ने र अर्कोबाट लिने प्रवृत्ति बढेपछि सरकारले सहकारी सूचना केन्द्र स्थापना गरी नियन्त्रणको प्रयास गरेको हो । २०७४ सालमै केन्द्र स्थापनाको व्यवस्था गरेको सरकारले २०७५ सालमा बनेको सहकारी नियमावलीमार्फत् यसको स्थापना गर्न विशिष्टकृत सहकारी संघको ढााचामा निर्माण गर्न सकिने भनेर व्यवस्था गर्‍यो । तर कर्जा सूचना केन्द्र स्थापना गर्नका लागि अहिलेसम्म कार्यविधीसम्म बनेको छैन ।

अहिले बैंक तथा बित्त क्षेत्रबाट कर्जा लगेर नतिर्नेलाई कालोसूचीमा राख्ने व्यवस्था छ । यस्ता ऋणीलाई बैंकहरुले थप कर्जा दिादैनन् । तर, सहकारीमा भने एकठाउामा ऋण नतिरेका खराब ऋणीले अन्यबाट सहजै लिइरहेका छन् । जसका कारण सहकारी सञ्चालनमै जटिलता थपिइरहेको मात्र छैन, विश्वासमा समेत संकट देखिएको छ ।

देशमा अहिले ३० हजारको हाराहारीमा सहकारी छन् । सहकारीमा ७३ लाख ७ हजार ४ सय ६२ सदस्य छन् । सहकारीले ४ खर्ब ७७ अर्ब बचत संकलन गरेर ४ खर्ब २६ अर्ब लगानी गरेका छन् । यति धेरै रकम लगानी भए पनि एउटा सहकारीलाई अर्कोमा ऋण नतिर्ने ऋणीबारे जानकारी छैन । सहकारीहरु सिद्धान्तविपरित चलेकाले समस्या देखिइरहेको जानकारहरु बताउाछन् ।

ओरेन्टल सहकारीमा मात्रै बचतकर्ताको १६ अर्ब डुबेको छ । १२ वटा सहकारीलाई सरकारले समस्याग्रस्त घोषणा गरिसकेको छ, जसमा बचतकर्ताको १ अर्ब १२ करोड फसेको छ । त्यस्तै हालैमात्रै समस्यामा परेको गौतम श्री बहुउद्देश्यीय सहकारीमा पनि बचतकर्ताको करिब ७ अर्ब रुपैयाा के हुन्छ भन्ने टुंगो लागेको छैन । निक्षेपकर्ताको रकम केही सञ्चालक र केही ऋणीले अन्य क्षेत्रमा लगानी गर्ने र कालो सूचीमा पर्दासमेत अर्काेले थाहा नपाउने स्थिति रहेकाले कर्जा सूचना केन्द्र स्थापनाकोे काम छिट्टै अघि बढाउनु जरुरी छ ।