नेपालले विश्व व्यापार संगठन डब्लुटीओमा प्रवेश गरेको १८ वर्ष पुरा भएको छ । सन् २००४ अप्रिल २३ मा डब्लुटीओको सदस्यता लिँदा नेपालको व्यापार घाटा ८२ अर्ब रुपैयाँ थियो । तर १८ वर्षमा यो बढेर १४ खर्ब हाराहारी पुगेको छ । त्यसबेला बार्षिक १ खर्ब ३६ अर्बको वस्तु आयात हुँदा ५४ अर्बको वस्तु निर्यात हुने गरेको थियो । नेपालले सदस्यता लिए यता आयात ११ गुणाले वृद्धि भएको छ भने निर्यात दोब्बर पनि भएको छैन । विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने बस्तु उत्पादन गर्न नसक्दा नेपालले लाभ लिन नसकेको हो ।
विकासोन्मुख राष्ट्रका उत्पादनलाई भन्सार छुट दिएर विश्व बजारमा प्रवेश गराउनु डब्लुटीओको मर्म हो । यसैको फाईदा उठाउँदै भारत, चीन, बंगलादेशलगायतका देशले विश्व व्यापारमा बलियो पकड बनाए पनि नेपालको अवस्था खस्किँदो छ । नेपाल विश्व व्यापारमा प्रदेश गर्दा कुल गार्हस्थ उत्पादनमा १४ प्रतिशत योगदान रहेको उद्योग क्षेत्र अहिले घटेर ४ प्रतिशतमा सीमित भएको छ ।
राज्यले निजी क्षेत्रलाई उपेक्षा गर्दा नेपाली वस्तुले गुणस्तर, मूल्यलगायतमा विश्व बजारसँग प्रतिस्पर्धा गर्न नसकेको हो । कतिसम्म भने छिमेकी देश चीन, यूरोपेली मुलक र अमेरिकासम्मले हाम्रा उत्पादनको निकासीमा शून्य भन्सारको सुविधा दिँदासमेत त्यसको उपभोग भएको छैन । अब पनि रैथाने वस्तुको उत्पादन बढाउन नसक्ने हो भने डब्लुटीओमा प्रवेशको कुनै सार्थकता हुने छैन ।
